Hoe structuur verbinden kan, zonder de relatie te belasten

We zitten in de tweede week van de zomervakantie. Het warme weer laat zich eindelijk zien — en daar hebben we heerlijk van genoten. Tegelijk is het voor mij ook een periode waarin ik veel werk verzet heb voor NextGenMaster. Mooi om te merken dat de zichtbaarheid toeneemt, stap voor stap.

Maar deze week stond ook in het teken van iets anders: de voorbereiding van mijn zoon op de middelbare school. Hij heeft er enorm veel zin in. Voor hem begint straks een nieuw hoofdstuk — met meer vrijheid, nieuwe prikkels en grotere verantwoordelijkheid. We hebben samen geoefend met reizen door Den Haag met het openbaar vervoer. Tijdens die rit vroeg ik hem bewust: Waar let je op? Wat doe je als er iets misgaat? En wat deed hij het goed. Vol zelfvertrouwen. En dan overvalt je als ouder ineens dat moment van “oh… wat wordt hij groot.”

Het is extra bijzonder, want hij is onze jongste. De laatste die de stap zet naar het ‘groter worden’. En met die groei komt automatisch ook de vraag: Hoe blijf ik als ouder verbonden, zonder steeds bij te sturen?

Ouderschap in de bovenbouw vraagt iets anders

Zodra jongeren starten in het voortgezet onderwijs verandert de dynamiek. Ze willen zelfstandigheid, maar missen nog de vaardigheden om die goed vorm te geven: plannen, reflecteren, prioriteiten stellen, volhouden. Vaak niet uit onwil, maar omdat hun brein hier nog volop in ontwikkeling is.

Als ouder wil je helpen. Maar hoe je helpt, maakt het verschil. Te veel sturing leidt tot botsing. Te weinig leidt tot chaos. Wat werkt, is samen grip creëren — vanuit rust, vertrouwen en structuur.

De planner als gedeeld kompas

Tijdens die rit door Den Haag met mijn zoon viel het kwartje weer. Hij is zó klaar voor deze stap — vol vertrouwen, zelfstandig, nieuwsgierig. Maar ik besef ook: die zelfstandigheid komt niet vanzelf. Het vraagt voorbereiding, oefening én ondersteuning. En dat is precies waar deze planner voor bedoeld is.

Ik heb hem ontwikkeld vanuit mijn ervaring als docent, als coach én als vader. Niet om jongeren te controleren, maar om ze juist eigenaarschap te geven. De planner is een tool die structuur biedt, maar ook ruimte laat voor zelfinzicht. Een hulpmiddel waarmee jongeren kunnen leren plannen, reflecteren en hun schoolweek in eigen handen nemen. Tegelijk is het ook een instrument voor ouders — om mee te kijken, vragen te stellen, het gesprek aan te gaan. Zonder het over te nemen.

Voor mij voelt het echt als een soort gezamenlijk kompas. Iets waar je als gezin omheen kunt werken. Niet om elke stap te controleren, maar om samen koers te houden in een fase die veel vraagt van jongeren én ouders.

Van bijsturen naar begeleiden

Wat ik bij mijn eigen kinderen én in mijn werk zie, is dat we als ouders vaak de neiging hebben om snel bij te sturen. Zeker als we zien dat iets mis dreigt te gaan. Maar ik geloof er steeds meer in dat het echte werk zit in begeleiden, niet in corrigeren. In het meegeven van kaders, het stellen van de juiste vragen, het bieden van overzicht.

Die rol vraagt iets anders van ons. Het vraagt vertrouwen. En ja, dat is soms spannend — zeker als je kind aan het begin staat van zo’n grote stap als de middelbare school. Maar met de juiste hulpmiddelen kun je loslaten én betrokken blijven.
De planner is daarin voor mij geen eindproduct, maar een middel. Een manier om die overgang – van kind naar puber, van sturing naar zelfregie – op een gezonde manier te ondersteunen.

Deze week begon met een goed gesprek met een collega. Een gesprek over míjn toekomst in het onderwijs. Geen eenvoudige vraag: Waar zie jij jezelf over vijf jaar? Ga ik me specialiseren in jongeren coaching via een post-hbo? Of kies ik voor de lerarenopleiding omgangskunde om richting tweedegraads lesbevoegdheid te werken?

Twee verschillende paden. Maar allebei met hetzelfde verlangen: dieper gaan. Focus aanbrengen. Richting kiezen in wat ik écht wil betekenen.

En eigenlijk werd het me deze week weer helder: ik wil betekenisvol zijn voor jongeren. Niet alleen kennis overbrengen, maar bijdragen aan hun groei, hun zelfinzicht, hun zelfvertrouwen. Het gesprek met mijn collega hielp me overzicht te krijgen. En dat gaf rust. Want keuzes maken begint bij helderheid.

Thuis ook een keuze

Tegelijk is er nog iemand die al die jaren míj heeft gesteund in mijn leerproces: mijn vrouw. Altijd achter de schermen, altijd trouw. Nu is het haar beurt. Ze is verzorgende IG, een rots in de branding, met bakken ervaring. En ik zie hoe ze steeds vaker droomt van meer – van doorgroeien naar verpleegkundige. Dat gun ik haar. Het is tijd dat zij de ruimte krijgt om haar pad te kiezen. Net als ik.

Studenten zoeken houvast

En terwijl ik hierover nadacht, werkte ik deze week ook weer met mijn SLB-studenten. Veel gesprekken over hun studieplanner, hun eindsprint, hun chaos. Wat ik zie? Zodra je één-op-één met ze zit, gebeurt er iets. Een stukje rust. Focus. En dan ineens: “O ja… als ik het zo doe, lukt het misschien tóch.”

Dat is het moment dat ik zo waardeer. Generatie Z vraagt niet om kant-en-klare antwoorden. Ze zoeken verbinding, richting, overzicht. Ze willen – zoals Janneke ter Bille het zo goed zegt – echtheid, eerlijkheid, duidelijkheid en connectie. En dat probeer ik elke dag te bieden. Ook als het veel vraagt. En ja, het is vaak intensief. Maar het geeft ook zóveel terug.

Onderwijs dat binnenkomt

Woensdag gaf ik les aan mijn ketenopleiding-leerlingen, ín het verpleeghuis zelf. Tussen de bewoners, cliënten, geluiden en geuren. En het verschil merk je meteen: studenten zijn scherper, betrokken, enthousiast. Ze koppelen theorie aan wat ze letterlijk zien en voelen. En als ze na zes uur les zeggen: “Bedankt Bas, fijne dag vandaag,” dan weet ik weer: dit is waar ik het voor doe.

Praktijk met impact

Later die week gaf ik skills-les aan BBL-studenten – verstikking, verslikking, de Rautek-greep. Zo praktijkgericht. Zo fysiek. En zó leerzaam. Ze oefenen, lachen, helpen elkaar. Het is leren met handen, hart én hoofd. Vandaag sloot ik de week af met een intervisie op de werkvloer. Vier leerlingen, open gesprekken, palliatieve zorg, vlindernaalden, het omgaan met overlijden. Eén student stond op het punt om een handeling af te toetsen… maar bij aankomst bleek de patiënt te zijn overleden. Even slikken. Maar wat volgde, was prachtig schakelen: oefenen op een sinaasappel. Toch leren. Toch groeien.

Moe maar voldaan

Deze week vrat energie. Maar het bracht ook richting. Voor mijn studenten. Voor mijn vrouw. Voor mezelf.

En ergens weet ik: zolang ik blijf kiezen voor verbinding – met de mensen om me heen én met mezelf – komt het goed. Overzicht is geen Excel-bestand. Het is weten wat nú belangrijk is. En daar met aandacht bij blijven.